Pierwszy zakład fotograficzny w Rzeszowie pojawił się w roku 1864 przy ul. Sandomierskiej (dzisiejsza Grunwaldzka). Otwiera go Pan Józef Zajączkowski. W roku 1886 fotograf przenosi się prawdopodobnie do Krosna. Rzeszów pozostaje bez stałego atelier. Pojawiali się od czasu do czasu fotografowie objazdowi: Henner z Przemyśla, Leo Rosenbach z Wiednia, Józef Eder ze Lwowa i inni. Rzeszowianie lubili się fotografować i sami zadbali o to, aby znów pojawił się stały zakład fotograficzny.
Już od 1 lipca 1886 roku w podwórzu posesji Gertnerów przy ul. Sandomierskiej 18, po Zajączkowskim otwiera swój zakład Edward Janusz. Tuż przed otwarciem zakładu urządził on wystawę swoich prac fotograficznych w witrynie sklepu w kamienicy Ferdynarda Schaitra – była to z pewnością pierwsza wystawa fotograficzna w Rzeszowie!
Zakład prosperował znakomicie. Atelier było opalane zimą co było nowością w Rzeszowie. Talent oraz stworzenie warunków do wykonywania fotografii bez względu na pogodę zapewniły E. Januszowi szeroką klijętelę. W 1889 r. zawarł on związek małżeński z Leopoldyną Krause w Raabs (Austria) i razem osiedli w Rzeszowie. E. Janusz prowadził dalej zakład, żona zajmowała się wychowywaniem czwórki potomstwa. E. Janusz cieszył się w mieście sympatią i poważaniem. Brał udział w uroczystościach publicznych. Był jednym z założycieli Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W 1898 roku otrzymał tytuł Cesarsko-Królewskiego Nadwornego Fotografa. Było to ogromne wyróżnienie. Firma zajmowała się nie tylko robieniem zdjęć – sprzedawano również aparaty fotograficzne i akcesoria potrzebne do fotografowania. E. Janusz zmarł 3 marca 1914 roku. Zakład fotograficzny prowadziła od tego czasu wdowa z dziećmi. Firma Edward Janusz istniała do 1972 roku.
W roku 1998 znaleziono na strychu kamienicy, w której znajdował się zakład E. Janusza zbiór 32 tysięcy szklanych negatywów. Były one składowane tam przez cały okres pracy zakładu fotograficznego. Przeczekały dwie wojny, aby można się było delektować widokami Rzeszowa z przełomu XIX i XX wieku dziś. To wspaniały materiał do wielu prac naukowych z zakresu: etnografii, architektury, historii i in.
Pod koniec XIX wieku pojawiają się kolejne zakłady fotograficzne w Rzeszowie m.in.: Antoniego Inasińskiego, Andrzeja Indyckiego. W 1906 roku otwiera zakład S. Spritzer przy ul. 3 Maja 3, D. Dreikurs – przy ulicy Zamkowej. Powstają również zakłady fotograficzno-artystyczne: „Rembrandt” (B. Bressner, ul. Kościuszki), „Helios” (D. Abrahamowicz, ul. 3 Maja), Z. J. Staszczakówny (Plac Farny).
W Rzeszowie pojawiają się również fotoamatorzy: Konstanty Krieg, Kosiński, Andrzej Bujniak (zachowało się ok. 50 sztuk negatywów szklanych jego autorstwa z lat 1905-1918). W 1997 roku, w Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa, była prezentowana wystawa fotografii z tych negatywów, a w 2002 roku ukazał się album „Rzeszów pejzaż dawnego miasta” wydany przez Agencję Reklamową Studio Kolor z Rzeszowa (z inicjatywy Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa).
Fotografia upowszechniała się bardzo szybko. W 50 lat od wynalezienia dagerotypii na skalę przemysłową produkowano już aparaty fotograficzne, w wielu krajach istniały i rozwijały się amatorskie towarzystwa fotograficzne. O początkach polskiej fotografii tak pisał Marcin Olszyński na łamach „Kłosów” w 1889 roku:
,,… po nas nie zostanie nic na tym świecie, jedna tylko fotografia przypominać nas będzie naszej rodzinie i przyjaciołom, ona przekaże zewnętrzną stronę życia naszym potomkom. Z jakąż ciekawością oglądalibyśmy dzisiaj fotografie z czasów Piastowskich, lub choćby tylko Zygmunta Augusta! Niestety, nasi przodkowie nie przekazali nam takiej spuścizny, my za to pozostawiamy naszym następcom w przedoskonałych światłorysach całą rozkosz studiowania naszych miast, ulic ożywionych ludźmi i powozami, naszych twarzy, ubiorów, ruchów, zebrań, uroczystości, słowem: życia naszego, którego badanie będzie dla nich niewyczerpanym źródłem przyjemności i pożytku (…). Czem zaś będzie fotografia za drugie lat pięćdziesiąt – dzisiaj nawet przewidywać nie można…”.
Początek zorganizowanego ruchu fotograficznego w Rzeszowie miał miejsce w 1952 roku. Powstaje Oddział Polskiego Towarzystwa Fotograficznego, który działał do 1958 roku. Prezesem był Stanisław Kościński. W 1965 roku z inicjatywy grupy entuzjastów fotografii zostaje wznowiona zorganizowana działalność. Decyzją Urzędu Spraw Wewnętrznych Wojewódzkiej Rady Narodowej – 27 sierpnia 1965 roku zostaje zarejestrowane Rzeszowskie Towarzystwo Fotograficzne. (W latach 80-tych XX wieku działało około 80 podobnych Towarzystw w różnych miastach Polski – należały one do ogólnopolskiej organizacji: Federacji Amatorskich Stowarzyszeń Fotograficznych w Polsce z siedzibą w Warszawie).
Prezesami w kolejnych kadencjach byli: Zdzisław Postępski 1965-1967, Jacek Fischer 1967-1972 (dwie kadencje), Tadeusz Budziński 1972-1974, Zdzisław Postępski 1974-1982 (cztery kadencje), Irena Gałuszka 1982-1993 (sześć kadencji), Zdzisław Świeca 1993-1995, Robert Kozdraś 1995 (RzTF zaprzestaje działalności).
W 1969 roku Rzeszowskie Towarzystwo Fotograficzne otrzymało pierwszy własny lokal przy ul. Kościuszki 5. W 1974 roku przenosi się do większego lokalu przy ul. 3 Maja 11/4, w którym mogą odbywać się ekspozycje wystaw fotograficznych. Fotograficy biorą udział w konkursach fotograficznych na forum ogólnopolskim i międzynarodowym uzyskują wiele nagród i wyróżnień. W 1976 i 1977 roku RzTF było organizatorem ogólnopolskiego konkursu fotograficznego „Dziecko” a od 1978 do 1987 roku ogólnopolskiego Biennale Fotografii Artystycznej „Dziecko”. Największy rozkwit działalności artystycznej i wystawienniczej RzTF przypada na lata 1980-1993. Stowarzyszenie zrzeszało wówczas ok. 70 członków – ludzi różnych profesji i zawodów, których zbliżyła idea aktywnego uczestnictwa i działania w świecie fotografii. Z grona RzTF sześć osób awansowało do grona zawodowych fotografików (Związek Polskich Artystów Fotografików – Jerzy Jawczak, Jerzy Żak, Tadeusz Budziński, Zdzisław Postępski, Janusz Witowicz, Irena Gałuszka). Stowarzyszenie wielokrotnie było nagradzane za osiągnięcia artystyczne i propagowanie kultury, oraz promowanie miasta Rzeszowa na forum międzynarodowym: Minister Kultury i Sztuki: 1966, 1982, 1989 rok, Polska Federacja Stowarzyszeń Fotograficznych w Warszawie: 1985, 1986, 1993 rok, Związek Polskich Artystów Fotografików: 1989 rok. Członkowie RzTF aktywnie uczestniczyli w ponad 200 plenerach, sympozjach i warsztatach fotograficznych w Polsce i za granicą.
W 1983 roku była nawiązana ciekawa współpraca ze Związkiem Polskim Nowej Południowej Walii – w Maitland w Australii, którego Prezesem był Feliks Dangel. W Maitland i Brisbane środowisko rzeszowskich fotografików zaprezentowało 11 zbiorowych i autorskich wystaw tematycznie związanych z naszym miastem Rzeszowem i regionem. Aktywna działalność wystawiennicza członków RzTF to również udział ich fotografii w licznych pokonkursowych ekspozycjach w kraju i na międzynarodowych salonach fotograficznych FIAP (międzynarodowa organizacja skupiająca fotografików) na wszystkich kontynentach: m.in. Rio de Janeiro – Brazylia 1987, Kopenhaga – Dania 1981, Gijon – Hiszpania 1984, Reus – Hiszpania 1981, 1982, 1983, 1985, Zagrzeb Jugosławia 1981, Silves – Portugalia 1983, San Marino 1985, Ndola – Zambia 1978 1979, Singapure 1979, Warszawa 1974, 1976, 1980, 1984, Łódź 1984, Poznań 1978, 1980, 1982, 1983, 1984. RzTF było w gronie 10 najlepszych stowarzyszeń w Polsce. Najwięcej nagród indywidualnych na konkursach krajowych i zagranicznych zdobyli: Jerzy Żak, Jerzy Jawczak, Zdzisław Postępski, Irena Gałuszka, Janusz Witowicz, Jerzy Wygoda, Jacek Stankiewicz, Krzysztof Neuberg i in.
Biuletyn Informacji Publicznej